عشق یکی از حیرت انگیز ترین هیجان هایی است که انسان می تواند تجربه کند، اما در عین حال، می تواند یکی از دردناک ترین هیجان هایی باشد که تجربه می شود. از دست دادن رابطه عشقی در دوره جوانی، یکی از بزرگ ترین ضربه هایی است که می تواند برای افراد اتفاق بیفتد . در ادامه به بررسی شکست عشقی و عاطفی و شیوه های برخورد با آن پرداخته می شود.
نشانه های شکست عشقی و عاطفی
بعد از شکست عاطفی افراد یک سری از نشانه های شکست عشقی را نشان می دهند. نشانگان ضربه ی عشق، مجموعه علائم و نشانه های شدیدی است که پس از فروپاشی یک رابطه رمانتیک بروز می کند، عملکرد فرد را در زمینه های متعدد ( تحصیلی، اجتماعی و حرفه ای) مختل می کند، واکنش های غیر انطباقی به دنبال دارد و مدت زمان زیادی این نشانه ها باقی می مانند. این فروپاشی، آن قدر قدرتمند است که افسردگی و خشم، احساس ناامنی عمیق، احساس درماندگی، گناه، هراس، ناامیدی، بدبینی، بی قراری، آسیب پذیری، از دست دادن تمرکز، امیدواری، انگیزه و انرژی، نشانه های جسمانی مثل سردرد و بی نظمی خواب، بی اشتهایی یا پرخوری، تغییراتی در میل جنسی، بی حوصلگی و خستگی، کندی کلامی – حرکتی تولید می کند. صرف نظر از اینکه چه کسی رابطه را قطع می کند، انحلال یک رابطه، تجربه ی ناخوشایندی است.
شیوه های کنار آمدن با شکست عشقی
مشاهدات نشان می دهد که مهارت ها و شیوه های کنار آمدن افراد با رویدادهای تنش زای زندگی بعلاوه با شکست عاطفی با یکدیگر متفاوت است و عوامل زیادی در این امر دخیل هستند . همچنین، برخی معتقدند که ویژگی های شخصیتی و تجارب دوران کودکی از قبیل سبک های دلبستگی، طرحواره های ناسازگار اولیه، سبک فرزند پروری ما را در درک روابط رمانتیک، کیفیت آن و همبستگی مثبت و منفی آن با سلامت و شکست عاطفی یاری می دهد. در واقع، به نظر می رسد که انگیزه ها، توانایی ها، تمایلات، باورها و افکار – که در واقع از اجزای مهم تشکیل دهنده شخصیت انسان هم هستند. در تحمل یا عدم تحمل شکست عاطفی ناشی از عشق، تأثیر گذار باشند.
بسیاری از محققان معتقدند که وجود تفاوت های فردی و ویژگی های شخصیتی متفاوت، واکنش افراد را نسبت به موقعیت ها و فشار زاها متمایز می گرداند. اصولا هر کسی خصوصیات، منش، توانایی ها و ویژگی های منحصر به فردی دارد که الگوهای رفتاری، شیوه های پاسخ دهی و واکنش های وی را به محیط درونی و بیرونی نشان می دهد که این خصوصیات، شخصیت وی را شکل می دهند. منظور از ویژگی، یک خصوصیت نسبتا پایدار است که باعث می شود افراد به شیوه های خاصی رفتار کنند. لذا، ویژگی های شخصیتی مجموعه ای از شاخصه ها و فاکتورهای نسبتا پایداری است که افراد با توجه به برخورداری از هر یک از این ویژگی ها به سبک های مختلفی عمل می کنند.
تیپ شناسی افراد در مواجه با شکست عشقی
در نظریات مربوط به طبقه بندی و تیپ شناسی شخصیت که معمولا تعدادی تیپ یا سنخ مشخص می شود، از طریق تیپ یا سنخ غالب فرد، می توان برخی از رفتارهای آینده وی را پیش بینی نمود. قدیمی ترین طبقه بندی شخصیت مربوط به بقراط است که افراد را به طبقات چهار گانه دموی، بلغمی، صفراوی و سودایی تقسیم می کرد. آیزنک نیز با نوسازی طبقه بندی بقراط سه بعد درونگرایی – برونگرایی، روان رنجوری پایداری هیجانی و روان پریشی – کنترل تکانه را جهت شناسایی شخصیت افراد ارائه نمود. یونگ نیز افراد را به دو سنخ درون گرا و برون گرا تقسیم نموده است. مک کرا و کاستا شخصیت را شامل پنج عامل روان آزرده گرایی، برون گرایی، انعطاف پذیری، دلپذیر بودن و با وجدان بودن می دانند.
تفاوت های فردی موثر در گذران دوران شکست عشقی
به علاوه، چنین به نظر می رسد که افراد مختلف، ذهنیت های متفاوتی نسبت به عاطفه، محبت و دلبستگی دارند که از سال ها قبل، در ذهن آنها شکل گرفته است. کسانی که به هر دلیلی، داشتن رابطه عاطفی با والد خود را از دست می دهند، همیشه به دنبال یک جایگزین می گردند. بر این اساس اگر در رابطه عاشقانه نیز با شکست مواجهه شود، یک احساس عدم امنیت به آنها دست خواهد داد؛ بر این اساس، اثرات و پیامدهای منفی ضربه عشقی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. از این رو، تفاوت های فردی در الگوی فعال درونی، سبک دلبستگی ، نوع شخصیت و غیره در سازگاری یا عدم سازگاری فرد با شکست عاطفی مؤثر است و بر روی انتظارات فرد در باره خود و در باره دیگران تأثیر می گذارد.
ویژگی های شخصیتی در روابط عاطفی هر فرد دخیل می باشد و نحوه برخورد با چالش های پیش رو در این نوع روابط را پیش بینی می کنند، همسو است. شخصیت از طریق اثر گذاری بر تفسير فرد از رویدادهای محیطی، فرایند انطباق و سلامت روان شناختی و جسمی را تخریب و یا تسهیل می کند. ویژگی های شخصیتی در شکل گیری و حفظ رابطه صمیمی، به ویژه در انتخاب همسر و شكست روابط عاطفی مهم هستند.
مراحل شکست عشقی
خروج از مرحله رمانتیک عشق در بر گیرنده ی یک سری مراحل است، این مراحل مانند دیگر انواع سوگ می باشد. افراد ابتدا در مواجهه با تغییر رفتار شریک خود، شوک را تجربه می کنند و در مراحل بعدی به ترتیب با انکار، خشم شدید و غمگین و ناامیدی رو به رو می شوند. با توجه به این پیامدها، سلامت روان افراد دارای ضربه عشق با خطر مواجه است. شواهد و پژوهشهای انجام شده حاکی از آن است که بین سبک دلبستگی با اختلالات رفتاری و اضطرابی و مشکلات عاطفی و شناختی و در نهایت سلامت روان رابطه وجود دارد.
با توجه به اینکه همراه با شکست عاطفی، اندوه، افسردگی، خشم و اضطراب در فرد ظاهر می شود و سلامت روان و روابط بین فردی او را با خطر مواجه می کند؛ یکی از روش های بهبود از آسیب های روانی، شناسایی عوامل مرتبط با آن است.
اثر منفی روان رنجوری در تحمل دوران شکست عشقی
چندین توضيح احتمالی برای اثر منفی روان رنجوری در کیفیت روابط عاشقانه وجود دارد. روان رنجوری ممکن است یک زوج را به تحريف وقايع در رابطه متقابل و یا واکنش زیاده از حد به حوادث منفی در رابطه مستعد سازد. سپس خصایص منفی ممکن است رضایت از روابط عاشقانه را به طور منفی تحت تأثیر قرار دهد. در واقع، می توان این یافته را این گونه تحلیل کرد؛ از آنجا که افراد روان رنجور دارای تجربه هیجانات منفی مثل اضطراب و افسردگی هستند، با شکست عاطفی این هیجانات منفی و اضطراب و افسردگی بیشتر تشدید می شوند. در واقع، از آنجا که چنین افرادی، موقعیت های معمولی زندگی را تهدید کننده تلقی می کنند، بنابر این، با وقوع چنین حوادثی (شکست عشقی) پیرامون خود، واکنش هایی با احساسی بالاتر از میانگین مردم از خود نشان می دهند. از این رو، با شکست عشقی تجربهی اضطراب و افسردگی بیشتری خواهند داشت و به همین دلیل با شکست عشقی غالبا احساس گرفتگی و نگرانی خواهند کرد. همچنین، از آنجا که روان رنجورها دارای شتاب زدگی و عزت نفس پایین هستند، شکست عاطفی، زمینه احساس یاس و ناامیدی را در آنها به وجود می آورد.
ورود به دانشگاه مقطعی بسیار حساس در زندگی است و غالبا با تغییرات عمده ای در زندگی فرد، به خصوص روابط اجتماعی و انسانی همراه است. قرار گرفتن در چنین شرایطی غالبا با فشارها، نگرانی ها و هیجان های خاص توأم بوده و سلامت روانی آنها را تحت تأثیر قرار می دهد . دانشگاه برای جوانان همراه با تجربه های جدید ارتباط با جنس مکمل است، تغییر موقعیت و دوری از خانواده موجب می شود که نیازمندی های عاطفی خاص تر شده و احتمال درگیر شدن در روابط عاطفی با جنس مكمل ظهور بیشتری پیدا کند. بعلاوه، در این دورهی سنی، به تدریج یافتن شریک زندگی، رویداد مهمی در زندگی می شود . بر این اساس، ممکن است پدیده ی عشق در فرد ظهور یابد و به موجب آن شکست عاطفی نیز برای فرد اتفاق بیافتد. لازم است تا دانشجویان برای جلوگیری از آسیب های بعدی چنین اتفاقاتی در صورت لزوم می توانند به مشاوران و افراد لایق در این زمینه مراجعه کنند تا از صدمات آن در این برهه سنی زمانی مصون بمانند.
برای مشاوره و راهنمایی بیشتر در مورد موضوع شکست عشقی با متخصصین مشاوره در تماس باشید.
